In 1994 gingen twee artsen, Vincent Felitti en Robert Anda, op zoek naar de relatie tussen misbruik, verwaarlozing en disfunctioneren van het gezin enerzijds en chronische ziekten bij volwassenen en de belangrijkste doodsoorzaken anderzijds. Ze gebruikten een vragenlijst waaruit ze later de tien meest prominente negatieve ervaringen destilleerden. Jaren later werd erkend dat bijvoorbeeld armoede en racisme ook als ACE’s kunnen worden beschouwd. De onderstaande afbeelding vermeldt de oorspronkelijke tien items.
Wat destijds verbazingwekkend was – en nog steeds is – is hoe algemeen ACE’s zijn. ACE’s lijken in de landen waar toegewijd onderzoek is gedaan heel veel voor te komen, zowel in rijke als in kansarme gemeenschappen.
We hebben nu honderden studies over ACE’s en hun impact op het volwassen leven; daarnaast zijn er overal in de wereld landen en gemeenschappen die actie ondernemen om informatie over ACE’s brede bekendheid te geven. Studies tonen bij herhaling aan dat hoe meer ACE’s een persoon ervaart, hoe groter het risico is op veelvoorkomende chronische ziekten op de volwassen leeftijd, zoals hartaandoeningen, diabetes, obesitas, angst en depressie. Ook worden negatieve uitkomsten gezien met betrekking tot middelenmisbruik, roken, leerprestaties, arbeidsverzuim, en voortijdig overlijden. Daarom beschouwen sommige landen de preventie van ACE’s als een urgente volksgezondheidskwestie, omdat aandacht voor ACE’s verlies van gezondheid en welzijn in brede zin kan helpen voorkomen en tegelijkertijd de stijgende kosten voor gezondheidszorg kan helpen tegengaan.
Hoe zijn ACE’s gecorreleerd met chronische ziekten?
De evolutie van onze hersenen en ons zenuwstelsel heeft ons tot de intelligente wezens gemaakt die we zijn. Sommige delen van ons brein vervullen echter nog steeds de basisfuncties die we met alle andere dieren delen: het signaleren van bedreigingen van onze veiligheid, zodat we actie kunnen ondernemen die onze overleving waarborgt. Om dit te laten zien, wordt in de neurowetenschappen het model van het driedelige (of drieledige) brein gebruikt.
De hersenen zijn onderverdeeld in drie delen:
- Het reptielenbrein: omvat de instinctieve delen van de hersenen. Dit deel van de hersenen is bij de geboorte ontwikkeld en sterk afgestemd op het activeren van overlevingsreacties: vechten, vluchten, bevriezen of behagen. Voortdurende activering, vooral in de vroege levensjaren, leidt tot toxische stress. Dit maakt een goede sociale, cognitieve en immuunfunctie moeilijk.
- Het zoogdierbrein (of limbisch systeem): reguleert emoties, geheugen en sociale interacties. Dit deel van de hersenen is ontwikkeld in de eerste levensjaren van een kind (ongeveer van 0 tot 5 jaar oud).
- Het ‘denkende’ primatenbrein (neocortex): is betrokken bij executieve functies (taakuitvoering), taal, bewustzijn en rationele, analytische vaardigheid. Dit deel van de hersenen ontwikkelt zich tot ver in de volwassen jaren (midden twintig).
Zoals hierboven vermeld, zal het reptielenbrein bij dreiging belast zijn met het afgeven van hormonen die het lichaam helpen om in de vecht-vlucht-bevriezing-behagen-reacties te gaan, een slimme manier om aan echt gevaar te ontsnappen. Hoe zou je anders bijvoorbeeld een ontmoeting met een grizzlybeer kunnen overleven?
Meestal hoeven we ons in ons dagelijks leven geen zorgen meer te maken over grizzlyberen of sabeltandtijgers, maar iedere keer dat we stressfactoren ervaren die ons het gevoel geven dat ons bestaan wordt bedreigd, kan het reptielenbrein worden geactiveerd. Dit begint wanneer we vroeg in het leven (‘eerste 1000 dagen’) sociale ervaringen opdoen die onze hersenen als levensbedreigend ervaren. Als deze te vaak voorkomen of te lang duren, krijgen we een overactief reptielenbrein. Stress die gezonde aanpassing geeft en nuttig is onder kortdurende, ernstige lichamelijke dreiging, kan op de lange termijn tot ongezonde aanpassing leiden en toxisch worden onder voortdurende sociale dreiging. Bovendien kan giftige stress de normale hersenontwikkeling veranderen en leiden tot levenslange problemen met gedrag, sociale interactie, leren, geestelijke gezondheid en mentaal welzijn. Het is alsof je altijd op uw hoede bent voor bedreigingen vanuit je omgeving. De giftige stress van ACE’s onderdrukt het immuunsysteem en kan leiden tot chronische ontstekingen in het lichaam, die zich kunnen uiten in depressie, angst, middelengebruik of chronische ziekten zoals obesitas, kanker, hart- en vaatziekten, et cetera.
Hoe kan ik ACE’s in het leven van mijn kind voorkomen?
Als we weten hoe kneedbaar het jonge brein is, wordt het logischer om naar positieve of gunstige ervaringen te streven. Het onderhouden van veilige, stabiele en koesterende relaties en daarmee het bevorderen van veerkracht, kan niet alleen helpen om gezonde kinderen groot te brengen, maar kan ook de negatieve effecten van ACE’s helpen verminderen. De eerste reactie van veel ouders wanneer ze leren over ACE’s en toxische stress is: “Waarom heeft niemand me hierover verteld?” Alleen al het besef dat we werden opgevoed en dat we opvoeden op een manier die misschien geen veilige hechting bevordert, of, erger nog, op manieren die ons of onze kinderen blootstellen aan toxische stress, kan beangstigend zijn; het kan diep begraven pijn oproepen en verwarrende ontkenning triggeren of verdedigingsmechanismes. Dat is waarom we ervan overtuigd zijn dat iedereen het verdient om van deze inzichten op de hoogte te zijn.
Het is belangrijk dat je lief voor jezelf bent als je hiermee aan de slag wilt. Wees niet streng en veroordelend naar jezelf als je reflecteert op schadelijk gedrag: je probeerde in moeilijke situatie overeind te blijven en die strategieën brachten je tot hier. Je hebt het overleefd!
Als je dit leest en je begint aan deze ontdekkingsreis naar je innerlijke zelf, zou je met jezelf in gesprek kunnen gaan via dit soort vragen:
- Wat onthult deze nieuwe kennis mij over mijn eigen gezondheid en welzijn en over mijn manier van opvoeden?
- Welk verschil maakt deze kennis voor mij in deze fase van mijn leven?
- Kan ik manieren bedenken om een beter inzicht te krijgen in mijn eigen jeugd en waar mijn eigen pijn en behoeften vandaan komen?
In de komende maanden gaan we algemene aspecten van het ouderschap bespreken en daarnaar kijken door een ACE-bewuste lens; dit kan je helpen begrijpen hoe deze belangrijke informatie van invloed kan zijn op de manier waarop je je rol als ouder vormgeeft. Houd onze sociale media in de gaten om je mening en ideeën te delen en om op de hoogte te blijven van nieuwe blogs. We kijken uit naar jullie feedback!