ACE Aware NL

Er is ongeveer een maand verstreken sinds we, bij ACE Aware NL, ‘The Wisdom of Trauma’ hebben gezien. Na de film een tijdje te hebben laten bezinken en na het bespreken van de mooiste momenten en sterke punten lijkt de tijd rijp voor een recensie erover.

De 1,5 uur durende film is gemaakt door Zaya en Maurizio Benazzo van Science and Nonduality. De film werd aangeboden op basis van een donatie, waardoor je zeven dagen lang toegang had tot de film en (met een upgrade) discussies kon bekijken van professionals zoals Stephen Porges, Fritzi Horstman, Esther Perel, Peter Levine en vele anderen. Er is ook een zeer actieve Facebook-groep met veel interessante discussies, waar actief wordt genetwerkt.

Dr. Gabor Maté is waarschijnlijk een van de meest uitgesproken en geciteerde schrijvers op het gebied van trauma. Hij is wereldwijd een veelgevraagd spreker bij evenementen, conferenties en festivals. Als je een Google-zoekopdracht doet, kun je online een ongelooflijk aantal opnames van optredens vinden. In deze film kom je de meeste thema’s tegen die hij in zijn lezingen aansnijdt en waarom hij bekend staat. Hij gaat echter nog meer de diepte in met het delen van zijn ideeën die zijn voortgevloeid uit tientallen jaren werken in het veld van trauma-onderzoek. De manier waarop de film is geschoten en gemonteerd, trekt de kijker mee in de verhalen die worden verteld; met Dr. Maté in de hoofdrol en in de voice-over krijgen we inzichten aangereikt van mensen uit alle lagen van de bevolking die werken en leven volgens de principes van zijn boeken en lessen.

De filmtitel verwijst naar twee vormen van wijsheid:

het geesteslichaam heeft veel wijsheid in het omgaan met tegenspoed; copingstrategieën en -gedragingen die veroorzaakt en getriggerd worden door trauma, laten meestal de meest wijze manier zien van overleven onder moeilijke omstandigheden en zijn geen teken dat er in de persoon in de kern iets ‘mis’ is;
de wijsheid die we verwerven wanneer we door trauma gaan, inzichten opdoen en genezing bereiken, kunnen we gebruiken om anderen te ondersteunen in hun reis naar genezing.

In de film komen we meer te weten over de manier waarop hij met zijn cliënten werkt, over zijn benadering om respectvol naar hun geschiedenis te vragen (een methode die ‘compassionate inquiry’ wordt genoemd), en over de relatie met zijn vrouw Rae Maté. Ze spreken allebei met oprechte openheid over de turbulentie in hun huwelijk, maar ook over de liefde en verbondenheid die ze hebben gedeeld sinds ze elkaar in 1967 ontmoetten.

Het deel waar we het paar beter leren kennen, is ontroerend in zijn openhartigheid. We zien een man die heel erg gericht is op kennis en die tracht tel leren zijn kwetsbaarheid als kracht te integreren, en we zien een vrouw die als kunstenaar heel nauw in contact is met haar intuïtie en die tracht te leren reageren op een evenwichtige manier te reageren op haar partner, waarbij ze haar eigen pijn integreert met die van een man die werd getroffen door intergenerationele en persoonlijke trauma’s als gevolg van de holocaust. Ze geven toe dat ze moeilijke tijden hebben gehad, maar ze hebben manieren gevonden om, in plaats van hun trauma’s af te reageren door ruzie te maken of zich van elkaar af te wenden, elkaar wederzijds te co-reguleren en te helen. In een latere opname zien we ze zij aan zij in het park lopen – een op leeftijd gekomen, wijs en diep verbonden stel.

Indrukwekkende momenten

We willen graag met je delen wat wij zeer indrukwekkende momenten in de film vonden.

Al vrij in het begin zien we Fritzi Horstman, grondlegger van het Compassion Prison Project. Gevangenen staan op de binnenplaats in een enorme cirkel en Fritzi vraagt ze om ‘in de cirkel te stappen’, telkens als ze met ‘ja’ moeten antwoorden op de vragen die ze stelt over vormen van vernedering, straf en trauma die ze als kind hebben meegemaakt. Het is zowel huiveringwekkend als hartverwarmend om te zien hoe dit proces ze doet beseffen hoeveel ze met elkaar gemeen hebben qua vroege tegenslag en jeugdtrauma, en hoe ze de steun van de gemeenschap waarin ze leven (vertegenwoordigd door de cirkel) nodig hebben om te genezen.
Ergens in het laatste deel van de film is er een totaal grappige scène, waarin Maté een vraag beantwoordt met een hilarisch antwoord vol zelfspot. We gaan niks verklappen; je zult zeker herkennen wat we bedoelen!
Verschillende mensen vertellen over hun eigen ervaring; deze momenten illustreren op indringende wijze de impact van vroege tegenslag of verwaarlozing. In reactie op het punt van het verliezen van de verbinding met het zelf en het ‘nut’ van de pijn die dat geeft, zegt een van hen tegen Dr. Maté: “Je vertelt me dat de pijn die ik heb ervaren, me dieper op mezelf terug wierp en me liet zien hoe ik mezelf in de steek liet.”

De sterke punten van de film

Door het ontbreken van commentaar hoor je mensen praten over hun trauma, terwijl de camera scherpstelt op hun handen, hun ogen, hun persoonlijke omgeving en hun kunstzinnige, symbolische of alledaagse bezittingen.
Het is een openbaring om ‘compassionate inquiry’ (compassievol onderzoek) in actie te zien. Maté heeft deze manier ontwikkeld om meer duidelijkheid te verkrijgen over iemands levenservaring met trauma en de kindertijd, terwijl de persoon in kwestie de regie houdt over wat en wanneer men wil delen en wordt uitgenodigd om met mededogen naar deze elementen te kijken en te begrijpen hoe die behulpzaam waren bij het overleven. Verslavingsgedrag is meestal een oplossing voor een veel dieper, onderliggend probleem. ‘Compassionate inquiry’ vertoont overeenkomsten met motiverende gespreksvoering en geweldloze communicatie. Het is echter gericht op het blootleggen van trauma en op hulp aan mensen om de onderliggende oorzaak van hun worstelingen te vinden, meestal in een voorbije traumatische ervaring of in iemands opvoeding.
De kernboodschap van de film is dit wijdverbreide citaat van Gabor Maté: “Trauma is niet wat je overkomt; trauma is wat er binnen in je gebeurt als gevolg van wat je is overkomen.” In de traumageïnformeerde benadering vragen professionals “wat is er met je gebeurd?” als startpunt van het onderzoeken van de copingmechanismen van iemand met stress, met ziekte veroorzakend gezondheidsgedrag. In deze film legt Gabor een andere laag bloot in antwoord op deze belangrijke vraag: het is niet de gebeurtenis zelf die het individu traumatiseert; het is de impact op het lichaam als gevolg van die gebeurtenis.
De film gaat expliciet in op het belang van sensitief ouderschap en bijvoorbeeld het belang van baby’s en jonge kinderen niet zonder troost te laten huilen, als volgt samengevat in dit citaat: “Kinderen raken niet getraumatiseerd omdat ze pijn doormaken; kinderen raken getraumatiseerd omdat ze alleen zijn met de pijn.”
De film stopt niet op het persoonlijke niveau, maar behandelt ook grote kwesties, zoals de invloed van het patriarchaat, van het kapitalisme en geglobaliseerd materialisme die vaak concurrentie en prestige voeden en tot stress leiden, wat het risico vergroot dat mensen zich onwaardig voelen en het idee hebben dat ze tekort schieten. De link is intrigerend: als we de verbinding met ons authentieke zelf (de essentie van trauma) verliezen en de wereld gaan ervaren als een gevaarlijke, afschuwelijke plek, zal dit bepalen hoe we de wereld om ons heen benaderen: agressief, achterdochtig, sluw. Mensen die zich zo gedragen, worden vaak beloond met macht, waardoor de vicieuze cirkel opnieuw begint. Het scheiden van lichaam en geest en van het individu van de omgeving, wat in de geneeskunde nog steeds een zeer dominante benadering is, is waar we vanaf moeten om de wereld te helen, aldus Maté.

Conclusie

De filmmakers zijn zo goed om de film van 28 juli t/m 1 augustus nogmaals op donatiebasis beschikbaar te stellen. Dus… als je de film wilt zien… grijp je kans! Je kunt de details voor registratie en informatie over de film hier vinden: https://thewisdomoftrauma.com/
De trailer van de film vind je hieronder.